استاوودین (Stavudin) یک داروی ضد رتروویروس با ساختار دی داکسی نوکلئوزینوکلئوزیدی است که با مهار آنزیم ترانس کریپتاز معکوس, مانع تکثیر ویروس تضعیف کننده سیستم ایمنی انسان (HIV) در بدن می باشد. داروِی استاوودین در کنترل HIV که می تواند سندروم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS) را ایجاد کند استفاده می شود.البته استاوودین درمان قطعی برای ایدز نمی باشد.
مصرف استاوودین در دوران حاملگی
C – مطالعات کافی درباره مصرف داروی این گروه در حیوانات نشان داده است که این دارو اثرات جانبی دارد ولی مطالعات کافی برای انسان در دسترس نیست. با اینحال منافع استفاده از دارو در زنان حامله ممکن است در مقابل خطرات احتمالی آن بیشتر باشد. یا اینکه هیچ گونه مطالعه ای در حیوانات و یا مطالعات کافی در انسان وجود ندارد.
مکانیسم اثر
استاوودین در ابتدا به وسیله کیناز سلولی به استاوودین تری فسفات فسفریله می شود که استاوودین تری فسفات با مهار آنزیم ترانس کریپتاز معکوس ویروس HIV و نیز سنتز DNA ویروسی تکثیر ویروس را به تعویق می اندازد. هم چنین DNA پلی مراز بتا و گاما و نیز سنتز DNA میتوکندریال به وسیله فرم تری فسفاته دارو مهار می شود.
تمامی این اعمال وابسته به نوکلئوزید تیمیمد است اما مکانیسم عمل دارو در این اعمال به این ترتیب است : استاوودین تری فسفات در رقابت به سوبسترای طبیعی دی اکسی تیمیدین تری فسفات باعث مهار آنزیم ترانس کریپتاز معکوس می شود و از طرفی با یکی شدن با DNA ویروسی ، باعث پایان طویل شدن زنجیزه DNA می شود زیرا که باعث فقدان گروه .هیدروکسی مورد نیاز برای طویل شدن DNA ویروسی می شود . اوج غلظت پلاسمایی دارو و ناحیه زیر منحنی غلظت پلاسمایی – زمان به نسبت دوز مصرف شده بعداز تک دوز یا دوزهای متعدد در محدوده 0/03تا 4mg/kgافزایش می یابد.
در این شرایط هیچ تجمع قابل ملاحظه ای از دارو با تکرار مصرف دارو در دوره های زمانی 6و8 یا 12 ساعته مشاهده نشده است . به دنبال مصرف خوراکی استاوودین دارو سریع الاثر جذب شده و بعد از حدود یک ساعت پیک غلظت پلاسمایی خود را ایجاد می کند ( در هردو شکل کپسول و محلول خوراکی ) در محدوده غلظتی 0/01تا 11/4mcg/mlباند شدن دارو به پروتئین های پلاسما قابل صرف نظر کردن است . دارو به طور یکنواخت بین گلبول های قرمز خون و پلاسما توزیع می شود . میزان حذف کلیوی دارو بدون در نظر گرفتن مسیر تجویز دارو ، 40 درصد کل کلیرانس دارو از بدن است که علاوه بر فیلتراسیون گلومرولی دارو شاهد ترشح توبولی فعال دارو نیز هستیم . 60 درصد بقیه کلیرانس دارو از بدن از طریق سایر مسیرهای اندوژنیک صورت می گیرد . نیمه عمر دارو در حدود 6/1 ساعت است.
منع مصرف
در افراد حساس به دارو یا اجزای آن مصرف دارو ممنوع است. در بیماران مبتلا به اختلالات کلیوی یا دارای سابقه نوروپاتی محیطی و نیز زنان باردار مصرف دارو باید با احتیاط کامل صورت گیرد.
عوارض جانبی
ازدیاد حساسیت به استاوودین یا سایر ترکیبات فرمولاسیون
تداخل دارویی
داکسوروبیسین و بیاویرین ممکن است باعث مهار فسفریلاسیون استاوودین شوند.از اینرو مصرف هم زمان داروها با هم باید با احتیاط کامل صورت بگیرد ، هم چنین زیدوودین احتمالا به صورت رقابتی فسفریلاسیون داخل سلولی دارو را مهار می کند از اینرو از استفاده این دو دارو به طور هم زمان باید خودداری شود.
نکات پزشکی:
در صورت وجود سابقه آلرژی به دارو یا ترکیبات آن نباید استاوودین مصرف شود.
در صورت مصرف هیدروکسی اوره یا دیدانوزین, نباید استاوودین مصرف شود.
این دارو انتقال ایدز یا هپاتیت را از طریق خون یا رابطه جنسی, مهار نمی کند بنابراین نباید هیچگونه رابطه جنسی بدون کاندوم انجام شود. تیغ اصلاح, مسواک یا سرنگ مشترک نیز نباید به کار رود.
این دارو درمان قطعی ایدز نیست و فقط از پیشرفت آن جلوگیری می کند.
از نوشیدن الکل طی مصرف استاوودین اجتناب شود.
در صورتی که بیمار 65 ساله یا مسن تر باشد احتمال بروز عوارض جانبی شدید تر وجود دارد.
اطلاعات کافی در مورد مضرات دارو برای جنین در دسترس نیست اما از آنجا که عدم درمان باعث افزایش احتمال انتقال بیماری به جنین می شود, با مشورت پزشک و با در نظرگرفتن مضرات دارو در مقابل منافع آن مصرف شود.
زنان مبتلا به ایدز نباید به کودکان خود شیر بدهند چراکه در صورت مبتلا نبودن نوزاد, احتمال ابتلا وجود دارد.
دارو در افراد زیر 18 سال با احتیاط مصرف شود.
دستور مصرف ارائه شده از جانب پزشک باید کاملا رعایت شود و دوز دارو کم وزیاد نشود.
بیماران مبتلا به ایدز تحت درمان چند دارویی هستند و همه داروها باید در زمان مشخص و طبق برنامه مصرف شوند.
ممکن است برای بررسی وضعیت بیمار نیاز به آزمایشات دوره ای خون باشد.
در صورت فراموش کردن یک دوز دارو باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود.
اشکال دارویی :
Cap. 40 mg
شرایط نگهداری :
در دمای 15 الی30 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.
دکترجان
سامانه دکترجان با طیف وسیع خدمات تخصصی برای جامعه ایرانی اسلامی طراحی شده است . این سامانه توانایی دارد که به شما تخصصی ترین و حرفه ای ترین خدمات مشاوره پزشکی آنلاین را ارائه دهد تا شما هموطنان عزیز بدون هیچگونه نگرانی ، از آلوده شدن خود و عزیزانتان ، بهترین مشاوره ها را از برترین متخصصین کشور در این زمینه دریافت کنید.
مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص ما در اپ دکترجان : لینک دانلود اپلیکیشن
جهت مشاهده توصیه های پزشکان دکترجان ، پیج دکترجان را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید . جهت دنبال کردن فقط کافیه بروی نام فضای مورد نظر کلیک نمایید:
